Diyet denince insanların aklına pazartesi
başlanan, o akşam baş ağrılarıyla seyreden, salı günü sonlandırılan hatta
bunların yanında bir sıkıyönetim süreci gibi geliyor. ‘Bu hafta günüm var,
evlilik yıl dönümüm var, bu ay tatile gideceğim’ gibi bahanelerle sürekli
erteleniyor, ertelendiği için de bu sorun hiç bitmiyor, sürekli karşımızda. Halbuki diyet yapmak da diyete başlamak da bu kadar zor değil. Özel günler, tatiller, seyahatler olabilir; aksaklığa gerek yok veya korkuya ve bunu bir yük olarak görmeye gerek yok. Çünkü benimsenmesi gereken önemli bir nokta var: Siz diyete uymayın diyet size uysun. Diyet sizin hayatınıza ve alışkanlıklarınıza uysun böylece sürekli başlanıp bitirilen, sonuçsuz bir süreç olmaktan çıksın. Eğer bir uzman desteği alırsanız bu sürecin bu kadar zor olmadığını ve hayal kırıklığıyla sonuçlanmadığını siz de göreceksiniz. Ama şöyle de bir sorun var ki maalesef biz toplum olarak diyetisyeni tanımıyoruz, diyetisyeni hep son çare olarak görüyoruz, bir bilene danışılmadığı için de bunu hep sorun olarak görüyoruz ve ömür boyu uğraşmak durumunda kalıyoruz.
erteleniyor, ertelendiği için de bu sorun hiç bitmiyor, sürekli karşımızda. Halbuki diyet yapmak da diyete başlamak da bu kadar zor değil. Özel günler, tatiller, seyahatler olabilir; aksaklığa gerek yok veya korkuya ve bunu bir yük olarak görmeye gerek yok. Çünkü benimsenmesi gereken önemli bir nokta var: Siz diyete uymayın diyet size uysun. Diyet sizin hayatınıza ve alışkanlıklarınıza uysun böylece sürekli başlanıp bitirilen, sonuçsuz bir süreç olmaktan çıksın. Eğer bir uzman desteği alırsanız bu sürecin bu kadar zor olmadığını ve hayal kırıklığıyla sonuçlanmadığını siz de göreceksiniz. Ama şöyle de bir sorun var ki maalesef biz toplum olarak diyetisyeni tanımıyoruz, diyetisyeni hep son çare olarak görüyoruz, bir bilene danışılmadığı için de bunu hep sorun olarak görüyoruz ve ömür boyu uğraşmak durumunda kalıyoruz.
Diyetin uygulanabilir olması ve
devamlılığı çok önemlidir. Ben de hastaneye gittiğimde herkese verilen bir
fotokopi diyet listesinden nasiplenen bireylerin yerinde olsam o diyeti yapasım
gelmez veya yapsam da devamı gelmez. Çünkü diyetin ne kalorisi size uygundur ne
de o menü ve yiyecekler sizin alışkanlıklarınıza uygundur. Bunun için diyette
önemli noktalar vardır. En önemlisi motivasyondur önce bu sağlanmalıdır. Bir
diğeri de diyetin hayata uyarlanmasıdır. Dediğim gibi siz diyete uymayın, diyet
size uysun. Peki diyetin hayata uyarlanması nasıl olur, bu da ancak kişiyi
tanımakla, oturup konuşmakla mümkündür. Kişinin alışveriş listesinden tutun
nerede kimlerle yemek yediğine kadar, kan tahlillerinden tutun kronik
hastalıklarına ve kullandığı ilaçlara varana kadar her şeyin sorgulanması ve
böylece önce sorunun nerede olduğunun belirlenmesi gerekir. Sorun nerede?
- Alışveriş listenizde mi? Alışveriş sepetiniz en çok neyden oluşuyor; cips, çikolata, kola mı yoksa sebze, meyve, süt, yoğurt mu?
- Veya sorun pişirme yöntemlerinizde mi? Örneğin hep kızartma yöntemini mi tercih ediyorsunuz?
- Yoksa sorun yemek yeme saatlerinizde mi? Gece kalkıp yemek yeme alışkanlığınız mı var? Ya da geç uyanıyor kahvaltı yapmıyor ikindi vakitlerinde bir patlama yaşayıp geceye kadar kendini durduramıyor musunuz?
- Veya sorun yıllardır sizin de bilmediğiniz bir rahatsızlıktan mı? Bunlar da bizim istediğimiz kan tahlilleri yaptırıldığında açığa çıkabiliyor.
Bunlar gibi daha birçok
şey sorgulanır, bir sorun varsa çözülür, doğru bilinen yanlışlar düzeltilir,
beslenme alışkanlıkları iyileştirilir. Tüm bunlar diyetin önceki aşamasıdır ve
bunlardan sonra kişiye özel olan diyet planlamasına geçilir. Diyet kişiye özel olarak, kişinin
gereksinimlerine, alışkanlıklarına, imkânlarına ve isteklerine göre
planlandığında işte o zaman uygulanabilir hale gelir. İşte o zaman diyet
size uymuş olur siz diyete uymazsınız ve böylece zorlanmadan sıkılmadan
sağlıklı kilo kayıpları sağlanmış olur.
DİYET KİŞİYE ÖZEL MİDİR? Evet, bu nokta çok önemli, diyet parmak izi
gibidir mutlaka kişiye özel olmalıdır. Örneğin ablanıza göre hesaplanıp
düzenlenen bir diyeti alıp uygulamak çok pratiktir ama iyi bir fikir değildir. Birinin
kilo verdiği bir diyetle bir diğeri kilo alabilir, bu mümkündür. Çünkü bir
enerji dengesi hesaplanmasıyla bir diyet oluşturulur. Bu hesaplamada cinsiyet,
yaş, boy, ağırlık, ideal ağırlık, günlük aktivite her biri ayrı ayrı rol oynar
ve böylece bir enerji değerine varılır. Ve takdir edersiniz ki bunlar herkes
için farklıdır. Bunun için diyete ait hesaplamalar da herkes için farklıdır aynı
şekilde menü planlaması da herkes için farklıdır. Herhangi bir sağlık kurumuna
gidip elinize tutuşturulan bir listeyi uygulamak değildir diyet yapmak. Diyetin
enerjisi aşağı yukarı uygun olsa bile menü önemli bir noktadır. O liste herkese
veriliyor ama herkes o şartlarda olmadığı için ve alışkanlıkları aynı olmadığı
için uygulanması mümkün olmuyor. Standart bir diyet yoktur, varsa da
sonuçsuzdur. Bu noktada internetteki standart diyetler ve zayıflama yöntemleri de
devreye giriyor. İlk yazımda bunlardan bahsetmiştim kaçırdıysanız dönüp
okumanızı tavsiye ederim. Bu diyetlerin kişiye özel olmasını bırakın, bu diyetler
ve yöntemler doğru kilo kaybı dahi sağlayamaz. Çünkü zayıflamanıza yardımcı
olsa bile, hatta hızlı zayıflatsa bile bu doğru kilo kaybı değildir ve
sağlığınıza da kötü etkileri mevcuttur. Hiçbiri bilimsel bir temele
dayandırılamaz, kesinlikle kaçınılması gereklidir.
DOĞRU KİLO KAYBI NASIL OLMALI: Doğru kilo kaybı yavaş zayıflamayla mümkündür
kesinlikle hızlı zayıflamadan kaçınmak gerekir. Vücudumuz su, yağ ve kas
kütlesinden oluşur. Kilo aldıkça yağ kütlesi çok daha fazla artar. Kilo
verirken de eğer yanlış yöntemler uygulanırsa kas ve su kütlesinden kayıplar
gerçekleşir ama bu istenmeyen bir durumdur. Bunun için kilo verirken yağ
kütlesinden vermek önemlidir. Böylece tekrar kilo alımı engellenmiş olur. Bu da
haftada 500 gram ila 1 kilogram arasında bir değer kaybederek yavaş ve uzun
süreli zayıflamayla mümkündür. Aksi takdirde ideal kilonuza düşseniz bile vücut
yağ oranınız ideal değerler arasında olmaz. İdeal yağ oranı da kadınlar ve
erkekler için farklıdır. Erkekler için kilonun %10-15’i iken bayanlar için
%15-20’sidir.
PEKİ SON OLARAK SİZLERE TAVSİYELERİM NELERDİR?
Önce sorunun nerede olduğunu sorgulayın, doğru bildiğiniz yanlışlardan arının. Beslenme alışkanlıklarınızdaki yanlışlıkları fark edin ve düzeltmeye çalışın. Her birini hayatınıza oturtmaya çalışın. Mümkünse bir uzman desteği alın ve dediğim gibi siz diyete uymayın, diyet size uysun.
Önce sorunun nerede olduğunu sorgulayın, doğru bildiğiniz yanlışlardan arının. Beslenme alışkanlıklarınızdaki yanlışlıkları fark edin ve düzeltmeye çalışın. Her birini hayatınıza oturtmaya çalışın. Mümkünse bir uzman desteği alın ve dediğim gibi siz diyete uymayın, diyet size uysun.
Sağlıklı bireyler olmak
için sağlıklı tercihler yapmak şarttır, sağlıcakla kalın…